Jak dbać o dywany naturalne i syntetyczne – praktyczny poradnik czyszczenia i pielęgnacji

Dywan, niezależnie od materiału, pełni w przestrzeni mieszkalnej więcej niż tylko rolę wykończeniową. Chroni podłogę przed uszkodzeniami, poprawia akustykę pomieszczenia i stanowi warstwę termoizolacyjną. Poza profesjonalnym praniem – przynajmniej raz do roku – wymaga też dbałości na co dzień. Biorąc jednak pod uwagę dużą różnorodność stosowanych do produkcji dywanu materiałów, naturalnych i syntetycznych, należy wiedzieć, jak poprawnie zadbać o ich czystość, by nie uszkodzić włókien.

Czyszczenie takich dywanów w domu nie powinno bazować na ogólnodostępnych środkach czyszczących. Każdorazowe działanie musi być dopasowane do właściwości włókna.

• Odkurzanie należy wykonywać miękką szczotką lub ssawką bez wirujących elementów. Kierunek powinien być zgodny z ułożeniem runa.
• Plamy usuwa się punktowo, delikatnie osuszając zabrudzenie suchym ręcznikiem papierowym lub czystą bawełnianą ściereczką.
• Nie wolno zalewać dywanu – nadmiar wilgoci prowadzi do rozwarstwienia struktury włókien, utraty barwy lub powstawania trwałych wybrzuszeń.
• Preparaty czyszczące powinny posiadać neutralne pH i być dopuszczone do kontaktu z danym rodzajem materiału – szczególnie dotyczy to jedwabiu i wełny.
• Suszenie wymaga suchego, przewiewnego miejsca – nie wolno wystawiać dywanów naturalnych na bezpośrednie działanie słońca.

Czyszczenie dywanu wełnianego

Ten materiał najlepiej reaguje na pielęgnację „na sucho” – odkurzanie, trzepanie lub czyszczenie pianą przeznaczoną do wełny. W przypadku plam użyj chłodnej wody i odrobiny szarego mydła, nanosząc je punktowo miękką gąbką. Wykluczone jest szorowanie – runo wełniane traci wtedy swoją sprężystość i kształt, a także stosowanie wysokich temperatur.

Czyszczenie dywanu z juty

W przypadku juty w grę wchodzi czyszczenie wyłącznie na sucho. Przyda się miękka szczotka, soda oczyszczona lub talk do absorpcji tłustych zabrudzeń. Wody należy zupełnie unikać: każda nadmierna wilgoć prowadzi do pofałdowań i trwałych przebarwień. Nie wolno zatem stosować odkurzaczy wodnych, parownic ani pianek w aerozolu.

Czyszczenie dywanu bawełnianego

Bawełna znosi kontakt z wodą lepiej niż inne włókna naturalne, ale wymaga delikatności ze względu na tendencję do odkształceń po wyschnięciu. Do usuwania zabrudzeń najlepiej użyć letniej wody i kilku kropel naturalnego mydła w płynie – roztwór najlepiej nanosić ściereczką z mikrofibry. Bawełnianych dywanów nie należy trzeć, ruchy powinny być punktowe i powolne. Nie zaleca się też prania w pralce, ponieważ nawet w trybie „delikatnym” ryzyko zmechacenia powierzchni i utraty kształtu jest bardzo wysokie.

Po czyszczeniu dywan należy rozłożyć na płasko w miejscu z dobrą wentylacją, unikając podwijania brzegów. Suszenie pionowe prowadzi do utrwalenia fałd.

Czyszczenie dywanu jedwabnego

Jedwab to bardzo delikatny materiał, podatny na uszkodzenia – dlatego jakiekolwiek domowe zabiegi należy ograniczyć do absolutnego minimum. W przypadku rozlania płynów dopuszczalne jest jedynie delikatne osuszenie powierzchni chłonnym ręcznikiem, absolutnie bez pocierania i szorowania. Jedwab źle znosi kontakt z wodą, szczególnie ciepłą. Nawet niewielka ilość może spowodować deformację włókna i nierównomierne odbarwienia. Z tego względu do czyszczenia dywanów jedwabnych zaleca się wyłącznie usługi profesjonalne, z użyciem środków enzymatycznych o ściśle kontrolowanym pH oraz sprzętu o regulowanym nacisku.

Próby samodzielnego czyszczenia domowymi metodami najczęściej kończą się trwałym uszkodzeniem struktury włókna.

Dywany syntetyczne – charakterystyka i pielęgnacja

Dywany wykonane z włókien syntetycznych, takich jak polipropylen, poliester, akryl czy poliamid, należą do najczęściej spotykanych w mieszkaniach i przestrzeniach użytkowych. Są bardziej odporne na wilgoć i tarcie niż ich naturalne odpowiedniki, co w teorii przekłada się na łatwiejsze utrzymanie ich w czystości. W praktyce jednak również tutaj łatwo o błąd: nieprawidłowo dobrane metody czyszczenia mogą prowadzić do zbrylenia runa, powstania smug czy trwałych odbarwień. Co jednak realnie sprawia, że te dywany są tak popularne?

• Odporność na działanie grzybów i roztoczy – syntetyczne włókna nie absorbują wody w takim stopniu jak naturalne, przez co nie stwarzają środowiska sprzyjającego rozwojowi mikroorganizmów.
• Niska chłonność – ułatwia usuwanie płynnych zabrudzeń, które nie wnikają głęboko w strukturę materiału.
• Wysoka sprężystość – dywan nie odkształca się łatwo pod wpływem ciężaru mebli lub chodzenia.
• Brak podatności na mole i owady włókiennicze – włókna syntetyczne nie stanowią pożywki dla larw, co eliminuje potrzebę stosowania środków owadobójczych.
• Niższe ceny – dywany z włókien naturalnych, szczególnie jedwabne i wełniane, są znacznie droższe od innych rodzajów. Ich syntetyczne odpowiedniki stanowią budżetową, ale równie elegancką opcję.

Czyszczenie dywanu syntetycznego w domu – skuteczne metody

W przypadku dywanów syntetycznych należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

odkurzanie powinno być przeprowadzane regularnie, minimum raz w tygodniu; plamy należy usuwać niezwłocznie – świeże zabrudzenia najlepiej absorbować bibułą lub bezpyłową szmatką, nie dociskając ich do podłoża; pianki aktywne i szampony pianowe są najbardziej odpowiednie dla tego typu włókien – nanoszenie cienką warstwą, pozostawienie do wyschnięcia i dokładne odkurzenie zapobiegają przeciążeniu materiału wilgocią; roztwór sody oczyszczonej sprawdza się przy neutralizacji zapachów i drobnych zanieczyszczeń. Należy rozsypać cienką warstwę, odczekać kilka godzin i dokładnie odkurzyć. nie należy używać gorącej wody – może dojść do odkształcenia włókien, szczególnie przy niższej gramaturze runa. zabronione są agresywne środki chemiczne zawierające wybielacze lub amoniak – prowadzą do trwałego rozjaśnienia powierzchni i utraty równomierności barw.

Dbanie o dywany na co dzień

Niezależnie od rodzaju włókna, regularna i metodyczna pielęgnacja znacząco wpływa na trwałość oraz wygląd dywanu. W praktyce oznacza to wdrożenie prostych nawyków, które ograniczają wnikanie zabrudzeń, minimalizują zużycie materiału i pozwalają uniknąć nieodwracalnych uszkodzeń struktury.

Czynności, które warto wykonywać regularnie:

• odkurzanie – raz na 3–4 dni w przypadku powierzchni intensywnie użytkowanych. Odkurzacz z filtrem HEPA ogranicza rozprzestrzenianie się mikropyłów i alergenów.
• obracanie dywanu – co 2–3 miesiące. Pozwala równomiernie rozkładać ścieranie i zapobiega trwałemu odkształceniu włókien w jednym kierunku.
• zabezpieczenie przed meblami – ciężkie przedmioty warto podkładać na gumowe podkładki, które zmniejszają nacisk i chronią runo przed zapadaniem.
• wietrzenie – zwłaszcza w przypadku dywanów naturalnych. Krótkotrwałe wystawienie na świeże powietrze usuwa zapachy i pomaga ograniczyć zawilgocenie.
• unikanie długotrwałego kontaktu z wilgocią – jeśli dywan znajduje się w pobliżu drzwi balkonowych, warto zastosować maty ochronne w okresie jesienno-zimowym.